Academyddion Met Caerdydd yn cael eu dewis yn gymrodyr polisi i weithio gyda Llywodraeth Cymru

Mae dau academydd o Brifysgol Metropolitan Caerdydd wedi’u dewis yn gymrodyr polisi gan Ymchwil ac Arloesedd y DU i weithio gyda Llywodraeth Cymru i helpu i lywio polisi.

Bydd y cymrodoriaethau, pob un yn para 18 mis, yn gwella’r berthynas rhwng y byd academaidd, llywodraeth a sefydliadau ymchwil trwy wella llif tystiolaeth, mewnwelediadau a thalent.

Yn dilyn cynllun peilot llwyddiannus, a gynhelir gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol (ESRC) yn 2021, mae rhaglen Cymrodoriaethau Polisi Ymchwil ac Arloesedd y DU (UKRI) wedi dyblu o ran maint ac wedi ehangu’r ystod o ddisgyblaethau ymchwil dan sylw.

Bydd yr Athro Dylunio Amgylcheddol a Chynaliadwy ar gyfer yr Amgylchedd Adeiledig, Carolyn Hayles o Brifysgol Met Caerdydd, yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru ar Gymrodoriaeth Llwybrau Addasu Newid Hinsawdd Cadw. Nod y gymrodoriaeth yw datblygu a phrofi methodoleg ar gyfer nodi a chynllunio gweithredu addasu newid hinsawdd.

Dywedodd yr Athro Hayles: “Mae’r cyfle hwn yn adeiladu ar gydweithrediadau ymchwil blaenorol gyda Llywodraeth Cymru a Cadw, lle rwyf wedi edrych ar ba mor wydn yw adeiladau yn y DU a Chymru i heriau sy’n gysylltiedig â hinsawdd sy’n newid, gan gynnwys argymhellion ymarferol ar gyfer addasu sy’n seiliedig ar risg.

“Mae’r gymrodoriaeth yn rhoi cyfle i ymgysylltu â chymhwyso offeryn cymorth penderfyniadau strategol yn ymarferol sydd â’r potensial i’w ddefnyddio ar draws nifer o feysydd polisi i lywio addasu hinsawdd mawr ei angen yng Nghymru a’r DU yn ehangach. Heb os, bydd y cyfle hwn yn fy helpu i ddatblygu arbenigedd wrth hysbysu a dylanwadu ar lunwyr polisi yn well wrth wneud penderfyniadau a datblygiadau addasu i’r hinsawdd.

“Rwy’n falch iawn o gael y cyfle i weithio ar brosiect mor bwysig. Mae angen gwell dealltwriaeth o ddulliau o ymdrin â pholisi addasu hinsawdd os ydym am feithrin gallu a gwytnwch i newid yn yr hinsawdd.”

Bydd Dr Adrian Kay, Uwch Ddarlithydd mewn Rheolaeth Strategol/Prosiectau ym Mhrifysgol Met Caerdydd hefyd yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru ar ddylunio a gweithredu gwerthusiad o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (WFG) Cymru (2015), ar y Gymrodoriaeth Dyfodol Cynaliadwy.

Dywedodd Dr Adrian Kay: “Mae fy ymchwil, ers sawl blwyddyn, wedi ymchwilio i sut y gall llywodraethau wynebu cyfyng-gyngor gweithredu er budd cenedlaethau’r dyfodol. Mae yna lawer o wahanol ffactorau, megis pwysau cyllidebol, etholiadau, gofynion adrodd, adolygiadau atebolrwydd, sy’n tueddu i leihau gorwelion amser llunwyr polisi a’i gwneud hi’n anodd trosglwyddo i ddyfodol cynaliadwy. Mae Deddf WFG yn ymgais nodedig i wrthsefyll y duedd hon ac mae wedi denu sylw sylweddol yng ngweddill y DU, yn ogystal â thramor. Bydd y gymrodoriaeth yn anelu at ddatblygu awgrymiadau defnyddiol ar sut i wella effeithiolrwydd y Ddeddf.

“Dechreuodd fy ngyrfa fel economegydd y llywodraeth yng Nghymru ac, ar ôl blynyddoedd lawer yn gweithio’n rhyngwladol, mae’n teimlo’n wych bod yn ôl yn gweithio ar y prosiect ESRC pwysig hwn gyda Llywodraeth Cymru.”

Nod y cymrodoriaethau polisi yw helpu i gyflawni potensial ymchwil ac arbenigedd i lywio a llunio polisi cyhoeddus effeithiol a’i weithredu.

Mae’r cymrodoriaethau polisi o fudd i bartneriaid y llywodraeth a’r Ganolfan Beth sy’n Gweithio drwy:

• gefnogi llunwyr polisi ac ymarferwyr i gael mynediad at yr ymchwil orau a mwyaf perthnasol a’i defnyddio wrth ddatblygu a gweithredu polisïau newydd
• datblygu galluoedd ymchwil, gwyddoniaeth a thechnoleg cryf o fewn y gwasanaeth sifil a sefydliadau ymchwil
• gwella llif gwybodaeth a thalent rhwng llywodraeth, y byd academaidd a sefydliadau ymchwil
• codi ymwybyddiaeth arweinwyr y llywodraeth o bwysigrwydd gwyddoniaeth ac arloesi.

Mae’r cymrodoriaethau o fudd i’r gymuned ymchwil drwy:

• ddarparu cyfle cyffrous i weithio yng nghanol y llywodraeth neu Ganolfan Beth sy’n Gweithio a defnyddio ymchwil i lywio heriau polisi mawr ein hoes.
• uwchsgilio ymchwilwyr i alluogi ymgysylltu a chydweithio mwy effeithiol â llunwyr polisi
• meithrin perthynas rhwng academyddion, sefydliadau ymchwil a sefydliadau polisi.

Dywedodd Stian Westlake, Cadeirydd Gweithredol ESRC: “Mae’r rhaglen hon yn cynrychioli cynnydd mawr o fuddsoddiad UKRI mewn cysylltu ymchwil a pholisi. Bydd yn rhoi rhai o ymchwilwyr disgleiriaf y DU wrth wraidd y llywodraeth, i helpu i lywio’r ffordd y mae polisi’n cael ei wneud.

“Rydym yn adeiladu ar lwyddiant peilot 2021 drwy ddyblu maint y rhaglen, cynyddu’r ystod o ddisgyblaethau ymchwil a gwyddonol dan sylw, ac ymgorffori cymrodyr polisi ym mron pob adran o lywodraeth y DU a’r tair gweinyddiaeth ddatganoledig. Bydd yn darparu cynnydd sylweddol yng ngalluoedd gwyddoniaeth ac ymchwil y llywodraeth a bydd yn hybu effaith gadarnhaol ymchwil wyddonol ar bolisi cyhoeddus.”

Dewiswyd cyfanswm o 44 o gymrodyr academaidd i weithio mewn 21 o adrannau’r llywodraeth a phum Canolfan Beth sy’n Gweithio ledled y DU.

Mae rhagor o wybodaeth am Gymrodyr Polisi 2023 ar gael ar dudalen gwe UKRI​.