Datganiad Caethwasiaeth Fodern a Masnachu mewn Pobl Flynyddol Blwyddyn Ariannol 2023-2024

Ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd, rydym wedi ymrwymo i ddiogelu a pharchu hawliau dynol ac mae gennym ddull dim goddefgarwch tuag at gaethwasiaeth a masnachu pobl yn ei holl ffurfiau. Cyhoeddir y datganiad hwn gan Gadeirydd Bwrdd y Llywodraethwyr yn unol ag adran 54(1) o Ddeddf Caethwasiaeth Fodern 2015 ac mae'n ffurfio datganiad caethwasiaeth a masnachu pobl Prifysgol Metropolitan Caerdydd ar gyfer y flwyddyn ariannol sy'n dod i ben ar 31 Gorffennaf 2024. Yn ogystal, mae'r datganiad hwn yn nodi ymgymeriadau'r Brifysgol mewn perthynas â'r Cod Cyflogaeth Foesegol Llywodraeth Cymru mewn Cadwyni Cyflenwi: Cod ymarfer y mae'r Brifysgol wedi ymrwymo i'w chefnogaeth.

Mae Deddf Caethwasiaeth Fodern 2015 yn cydnabod bod caethwasiaeth fodern yn drosedd ac yn torri hawliau dynol sylfaenol. Mae'n cymryd gwahanol ffurfiau, megis caethwasiaeth, caethwasiaeth, llafur gorfodol a masnachu mewn pobl, ac mae gan bob un ohonynt amddifadedd rhyddid person gan un arall yn gyffredin er mwyn manteisio arnynt er budd personol neu fasnachol.

Strwythur sefydliadol

Mae Prifysgol Metropolitan Caerdydd yn gorfforaeth addysg uwch a sefydlwyd o dan Ddeddf Diwygio Addysg 1988 (fel y'i diwygiwyd) ac yn elusen gofrestredig. Mae strwythur a llywodraethiant y Brifysgol yn cael ei reoli drwy Fwrdd Llywodraethwyr sy'n gyfrifol am gymeriad addysgol a chenhadaeth a goruchwylio gweithgareddau. Fe'i rheolir gan y Llywydd a'r Is-Ganghellor sy'n cael ei gefnogi gan uwch dîm gweithredol a’r Bwrdd Academaidd.

Mae'r Brifysgol yn gweithredu dau gampws addysgu, un campws preswyl a dau safle gwasanaethau busnes yn Ninas Caerdydd. Mae'r strwythur academaidd yn cynnwys 5 Ysgol: Ysgol Gwyddorau Chwaraeon ac Iechyd Caerdydd, Ysgol Reoli Caerdydd, Ysgol Gelf a Dylunio Caerdydd, Ysgol Dechnolegau Caerdydd ac Ysgol Addysg a Pholisi Cymdeithasol Caerdydd.

Mae gan y Brifysgol wedi 1,545.2 o Staff Cyfwerth ag Amser Llawn (ac eithrio staff achlysurol) a 11,281 o fyfyrwyr sydd wedi'u lleoli yng Nghaerdydd gyda'r boblogaeth myfyrwyr yn deillio o dros 125 o genhedloedd. Mae dros 20,000 o fyfyrwyr wedi’u lleoli gyda phartneriaid byd-eang.

Mae gan y Brifysgol is-gwmni masnachu masnachol a thramor gweithredu cwmni is-gwmni. Roedd trosiant y Brifysgol ar gyfer y flwyddyn ariannol yn berthnasol erbyn yr adroddiad hwn roedd £145M.

Ein cadwyni cyflenwi

Tae'r Brifysgol o'r farn bod ei chadwyni cyflenwi yn fyd-eang, gan gynnwys y rhai sy'n ymwneud yn uniongyrchol ac yn anuniongyrchol wrth gyflenwi nwyddau a gwasanaethau i'r Brifysgol; y rhai sy'n ymwneud â myfyrwyr sy'n astudio yng Nghaerdydd a gyda'i phartneriaid academaidd ledled y byd; a'r rhai sy'n ymwneud â'i weithwyr ei hun, boed yng Nghaerdydd, mewn mannau eraill yn y DU neu dramor.

Cydnabyddir ei bod yn bosibl i achosion o gaethwasiaeth fodern ddigwydd mewn unrhyw gadwyn gyflenwi, gan gynnwys y rhai o fewn ein gweithrediadau ein hunain. Blaenoriaeth y Brifysgol yw cynnal craffu ar y cadwyni cyflenwi hynny sy'n cael eu hystyried yn risg uwch ond a fydd yn ymdrechu i ymchwilio i'w holl gadwyni cyflenwi pan fydd cyfleoedd rhesymol Codi.

"Hyrwyddwr" caethwasiaeth fodern y Brifysgol yw'r Prif Swyddog Adnoddau a dylid rhoi gwybod i'r Prif Swyddog yn uniongyrchol neu drwy bob pryder am gaethwasiaeth fodern whistleblowing@cardiffmet.ac.uk

Ein polisïau a'n harferion ar gyfer atal a lliniaru caethwasiaeth fodern, masnachu pobl a chyflogaeth foesegol

Mae'r Brifysgol wedi ymrwymo i sicrhau, lle bo'n bosibl, nad oes caethwasiaeth fodern na masnachu pobl yn ei chadwyni cyflenwi nac mewn unrhyw ran o'i gweithrediadau ei hun a bod pawb a gyflogir yng ngweithgareddau'r Brifysgol yn cael eu trin yn deg ac yn briodol. Y Polisïau a gweithdrefnau'r Brifysgol dangos ei ymrwymiad i weithredu'n foesegol a chydag uniondeb yn ei holl berthnasoedd busnes.

Mae'r Brifysgol yn cydnabod ymhellach bod angen hyrwyddo polisïau a phrosesau effeithiol yn glir, eu deall yn hawdd, eu bod yn hygyrch ac yn gyson ag arfer da. Mae'r holl bolisïau staff ar gael ar fewnrwyd y Brifysgol; Mae canllawiau ar gyfer cyflenwyr caffael ar gael ar wefan y Brifysgol; nodir cyfeiriad at Gadwyni Cyflenwi Cydraddoldeb, Amrywiaeth a Moesegol o fewn cytundebau cytundebol ac mae dolenni i bolisïau perthnasol ar gael i bartneriaid Addysg Trawswladol ('TNE') trwy'r llawlyfr Darpariaeth Gydweithredol, sy'n cael ei ddosbarthu i bartneriaid yn flynyddol.

Mae gan y Brifysgol bolisi Cadwyni cyflenwi moesegol ar waith ers 2011. Caiff y polisi hwn ei adolygu'n rheolaidd a chafodd ei ddiweddaru eto yn 2024 i sicrhau ei fod yn parhau i adlewyrchu arfer da perthnasol. Mae gweithgarwch caffael y Brifysgol hefyd yn cofleidio'r egwyddorion a nodir yng Nghod Ymarfer Cyflogaeth Foesegol mewn Cadwyni Cyflenwi Llywodraeth Cymru a Datganiad Polisi caffael Cymru.

Mae polisïau a gweithdrefnau gweithle'r Brifysgol yn cael eu hadolygu a'u diweddaru'n rheolaidd i sicrhau eu bod yn adlewyrchu bwriad Cod Ymarfer Cyflogaeth Foesegol Llywodraeth Cymru, gan ddangos ymrwymiad y Brifysgol i weithredu'n foesegol a chydag uniondeb yn ei holl berthnasoedd busnes, gan sicrhau nad yw caethwasiaeth fodern a masnachu pobl yn digwydd o fewn ei gweithluoedd yn y DU a rhyngwladol. Mae'r olaf yn cael ei gyflogi o fewn deddfau perthnasol eu lleoliad ac yn cytuno â chynrychiolwyr penodedig.

Mae polisïau'r Brifysgol ar gael ar y Hyb Polisi sydd ar gael yn gyhoeddus i ymwelwyr a chyflenwyr. Mae polisïau a chanllawiau Gwasanaethau Pobl Cysylltiedig ar gael ar fewnrwyd y Brifysgol.

Rydym yn gweithredu'r polisïau canlynol sy'n disgrifio ein dull o nodi risgiau caethwasiaeth fodern a chamau i'w cymryd i atal caethwasiaeth a masnachu pobl yn ei gweithrediadau:

• Polisi chwythu'r chwiban - Rydym yn annog ein holl staff, cwsmeriaid a phartneriaid busnes eraill i roi gwybod am unrhyw bryderon sy'n ymwneud â gweithgareddau uniongyrchol, neu gadwyni cyflenwi, ein sefydliad. Mae hyn yn cynnwys unrhyw amgylchiadau a allai arwain at risg uwch o gaethwasiaeth neu fasnachu pobl. Mae ein polisi chwythu'r chwiban wedi'i ddiweddaru a'i adolygu i'w gwneud hi'n syml i weithwyr wneud datgeliadau heb ofni dial. Darperir canllawiau ar chwythu'r chwiban hefyd ar fewnrwyd y staff.
• Cod Ymddygiad Proffesiynol - Mae ein cod yn nodi'n glir i weithwyr y camau gweithredu a'r ymddygiad a ddisgwylir ganddynt wrth gynrychioli'r Brifysgol. Ni ymdrechu i gynnal y safonau uchaf o ymddygiad gweithwyr ac ymddygiad moesegol bob amser.
• Gweithwyr Asiantaethau Recriwtio - Mae ein Polisi Recriwtio yn nodi hawliau gweithle yn y Brifysgol. Rydym yn drylwyr wrth wirio bod gan bob recriwt newydd yr hawl i weithio yn y DU. Rydym yn defnyddio asiantaethau cyflogaeth penodedig ag enw da yn unig i ddod o hyd i lafur a gwirio arferion unrhyw asiantaeth newydd bob amser cyn derbyn gweithwyr o'r asiantaeth honno.
• Polisi Cyflog - Mae'r Brifysgol wedi'i hachredu gan y Sefydliad Cyflog Byw, sy'n ardystio bod yr holl staff yn cael cyflog byw go iawn. Disgwylir i weithwyr dan gontract sy'n ymwneud â'r Brifysgol gael y cyflog byw fel y'u diffinnir gan y Sefydliad Cyflog Byw ac mae'r Brifysgol yn gwerthuso dull cyflenwyr o arferion gwaith teg, gan gynnwys y Cyflog Byw, yn unol â chanllawiau statudol.
• Cod Ymddygiad Cyflenwr/Caffael - Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod cyflenwyr yn cadw at y safonau moeseg uchaf. Mae'n ofynnol i gyflenwyr ddangos eu bod yn darparu amodau gwaith diogel lle bo angen, yn trin gweithwyr ag urddas, parch, a gweithredu'n foesegol ac o fewn y gyfraith wrth iddynt ddefnyddio llafur. Rydym yn gweithio gyda chyflenwyr i sicrhau eu bod yn bodloni safonau'r Cod Ymarfer ac yn gwella amodau gwaith eu gweithwyr. Fodd bynnag, bydd torri ein cod ymddygiad cyflenwyr yn ddifrifol yn arwain at derfynu'r berthynas fusnes.

Mae gan y Brifysgol hefyd bolisïau sy'n ymdrin â materion fel Gwrth-lwgrwobrwyo, Gwrth-wyngalchu Arian, Gwrth-dwyll a Llygredd, a Buddsoddi Moesegol a Chaffael Cynaliadwy.

Cadwyn cyflenwi addysg trawswladol

O ran ei phartneriaid addysg trawswladol, mae'r Brifysgol yn cynnal asesiad diwydrwydd dyladwy drwyadl cyn cychwyn unrhyw berthynas Addysg Trawswladol ac ailadrodd y broses hon o bryd i'w gilydd trwy gydol pob partneriaeth Addysg Trawswladol. Gan ddefnyddio adnoddau fel y Mynegai Rhyddid Dynol, mae'r broses hon yn tynnu sylw at bwysigrwydd arferion cyflogaeth moesegol sydd wedyn yn dod yn rhwymedigaeth gytundebol ar y partneriaid.

Mae'r Brifysgol wedi adolygu a diweddaru'r contractau a ddefnyddir gydag asiantau recriwtio tramor i sicrhau bod yr asiantau hyn yn cynnal y gweithgaredd y maent yn ei gyflawni ar ran y Brifysgol mewn modd moesegol a phriodol. Mae hyfforddi ein hasiantau yn rhan o'u proses sefydlu, rheoli contractau ac fel rhan o gynhadledd asiantiaid recriwtio'r Brifysgol.

Cadwyni cyflenwi mewnol y Brifysgol

Mae'r Brifysgol yn ymgymryd â gwahanol gliriadau yn ystod ei gweithgarwch recriwtio, gan gynnwys 'gwiriadau hawl i weithio’ ac mae ei phroses sefydlu staff yn cynnwys canllawiau ac adnoddau hyfforddi sy'n ymwneud â chydraddoldeb ac amrywiaeth, fel rhagfarn anymwybodol.

Cadwyni cyflenwi allanol y Brifysgol

Er mwyn nodi a lliniaru risg, mae caethwasiaeth fodern yn cael sylw fel rhan allweddol o'r holl brosesau caffael, fel yr amlinellir isod.

• Mae'r tîm Caffael yn defnyddio gweithdrefnau proffilio nwyddau i fapio nwyddau'r gadwyn gyflenwi allanol i broffil risg, er mwyn nodi'r categorïau hynny sydd â risg uchel.
• Wrth dendro ar y cam dethol, defnyddir Holiadur Dethol fel safon ar gyfer trothwyon caffael y DU uwchlaw ac islaw i sicrhau bod sail gwahardd gorfodol a dewisol yn cael eu cymhwyso. Bydd unrhyw gynigydd sy'n cadarnhau euogfarn sy'n ymwneud â Masnachu Pobl yn cael ei eithrio oni bai ei fod yn gallu dangos hunan-lanhau'n glir.
• Ar adeg dyfarnu, mae’r tîm Caffael yn gofyn cwestiynau priodol ynghylch cwmni'r cynigydd a pholisïau mewnol a rheoliaeth y gadwyn gyflenwi.
• Mae’r tîm Caffael yn parhau i hyrwyddo Cod Ymarfer Llywodraeth Cymru a gofyn i bob cyflenwr gofrestru a chefnogi'r Cod tra'n cyfeirio cynigwyr at ddogfennaeth a fideos i'w cynorthwyo ac yn ei dro gysylltu â'n polisïau mewnol ein hunain.
• Rydym yn gofyn cwestiynau sy'n briodol ac yn berthnasol i'r categori risg. Gofynnir cwestiwn Arferion Gwaith Teg Cod Ymarfer Llywodraeth Cymru fel un safonol a lle mae proffil y nwyddau yn risg uwch, rydyn yn gofyn cwestiynau treiddgar mwy manwl i adlewyrchu natur a risg y caffaeliad hwnnw.
• Mae telerau ac amodau ein contract yn ei gwneud yn ofynnol i gyflenwyr gymryd pob mesur rhesymol i sicrhau nad oes unrhyw fath o gaethwasiaeth yn eu cadwyni cyflenwi uniongyrchol ac anuniongyrchol a darparu adroddiadau i'r Brifysgol ar y mesurau a'r canlyniadau mewn perthynas â'r mater hwn.
• Mae datblygiad cynaliadwy sy'n cynnwys caethwasiaeth fodern yn rhan allweddol o reoli contractau’r Brifysgol a datblygwyd cyfres o Ddangosyddion Perfformiad Allweddol i'w defnyddio mewn meysydd categori risg uchel.
• Fel cyflogwr Cyflog Byw Go Iawn, rydym yn ymrwymo i sicrhau bod ein holl gontractwyr allweddol o ffynonellau allanol y mae eu timau'n gweithio yn y Brifysgol yn cael y Cyflog Byw Go Iawn.
• Mae'r Brifysgol yn aelod o Electrics Watch

Ar hyn o bryd mae'r Brifysgol yn defnyddio proffil risg nwyddau yr Academi Gaffael Addysg Uwch i ddilysu ei dadansoddiad risg ei hun, sydd wedi nodi'r nwyddau canlynol fel risg uchel o gaethwasiaeth fodern:

• Recriwtio staff gan gontractwyr allweddol fel glanhau a diogelwch ac asiantaethau allanolo
• Cyflenwadau swyddfa, yn enwedig dodrefn, nwyddau gwyn trydanol, tecstilau, offer chwaraeon
• Offer labordy a glanhau, ac offer meddygol
• Bwydydd a Diodydd
• Dillad a Dillad gwaithr
• Digidol, gwasanaethau, cyfrifiadura a chlywed-weledol cyfarpar
• Adeiladaeth

Mae'r Brifysgol yn aelod o'r HEPCW ac ynghyd â phrifysgolion eraill mae'n parhau i gydweithio ar bob agwedd ar gaffael cyfrifol, sy'n cynnwys caethwasiaeth fodern ac yn cydnabod ei bod o fudd mwy i wneud hynny. Rydym yn rhannu ystod gyffredin o gyflenwyr ar draws y sector ac yn mabwysiadu dull cyffredin o rannu offer, adnoddau ac allbynnau sy’n helpu i leihau dyblygu. Mae llawer o'n gwariant effeithiol yn cael ei sianelu trwy gytundebau cydweithredol ac mae pob consortia a fframwaith AU wedi mabwysiadu Cod Ymddygiad Cadwyn Gyflenwi Cynnal.

Rydym yn cyrchu ac yn defnyddio amrywiaeth o gytundebau eraill consortia sector cyhoeddus y DU, sy'n rhoi mwy o hyder bod caffael cyfrifol wedi'i wreiddio'n llawn ym mhob cam o'r gadwyn gyflenwi gan sicrhau dull mwy safonol ar draws y sector cyhoeddus ar gyfer y gadwyn gyflenwi allanol.

Mae'r Brifysgol yn parhau i ddefnyddio'r offeryn cynllunio gweithredu gwerth cymdeithasol NETpositive Futures a drwyddedwyd gyntaf gan HEPCW ym mis Ionawr 2021. Mae'r offeryn yn cefnogi cyflenwyr i ddatblygu cynlluniau gweithredu cymdeithasol i gefnogi eu busnes ac yn eu helpu i ddeall y cyfraniad cadarnhaol y gall eu busnes ei wneud.

Mae'r offeryn wedi ein galluogi i gasglu data ar y camau gwerth cymdeithasol sy'n cael eu cyflawni gan ein cyflenwyr. Mae ymrwymiad i ddefnyddio'r offeryn yn ofyniad cytundebol yn ein holl ddyfarniadau tendr. Mae caethwasiaeth fodern yn un o ofynion craidd y cynlluniau gweithredu hyn a darperir rhywfaint o ddata ar gaethwasiaeth fodern o NETpositives isod.

• Mae 617 o gyflenwyr wedi'u cofrestru ar yr offeryn.
• Mae 82% o’r cyflenwyr hyn yn BBaChau.
• Mae gan 82% o’r cyflenwyr hyn safonau a pholisïau llafur moesegol ar waith.
• Mae 98% o’n cyflenwyr wedi’u dosbarthu fel "risg uchel" yn ymwybodol o'u rhwymedigaethau o ran caethwasiaeth fodern.
• Cyflawnodd 60% o'r cyflenwyr sy'n cwblhau'r asesiad caethwasiaeth fodern gan ddefnyddio’r offeryn sgôr o dros 80%.

Hyfforddiant

Mae datblygiad proffesiynol parhaus ar bob agwedd ar werth cymdeithasol, caffael cyfrifol a chaethwasiaeth fodern yn parhau i fod yn flaenoriaeth allweddol i aelodau'r tîm Caffae wrth i ganllawiau a deunyddiau newydd gael eu rhyddhau.

Yn ystod cyfnod yr adroddiad hwn, mae'r brifysgol wedi datblygu set newydd o ddeunyddiau hyfforddi, dogfennau cyfarwyddyd yn cynnwys fideos ar gyfer staff y brifysgol ar y fewnrwyd, gan dynnu sylw at yr angen i'r holl staff fod yn ymwybodol o gaethwasiaeth fodern a'r ffurfiau niferus y gallai eu cyflwyno. I ategu'r deunydd hyfforddi hwn, diwygiwyd a diweddarwyd cynnwys presennol y cwrs sy'n cynnwys hyfforddiant ymwybyddiaeth o gaethwasiaeth fodern i staff newydd.

Fel rhan o gynhadledd flynyddol asiantau’r Brifysgol, caiff canllawiau caethwasiaeth fodern eu hail-orfodi'n gyson gan y Tîm Recriwtio Myfyrwyr Rhyngwladol a hefyd eu hail-orfodi yn ystod ymweliadau â swyddfeydd asiantau.

Yn ystod y cyfnod hwn adroddiad

• Fe wnaethom barhau i ddatblygu ein dogfennaeth datblygu cynaliadwy ar gyfer darpar gynigwyr gan gynnwys gofynion masnach deg neu gotwm o ffynonellau moesegol fel rhan o ofynion tendro ar gyfer llogi gynau graddio a dillad chwaraeon
• Fe wnaethom adolygu a diweddaru ein polisïau a'n gweithdrefnau i weithredu Datganiadau Polisi Caffael a Pholisi Caffael wedi'u diweddaru gan Lywodraeth Cymru Nodiadau.
• Fe wnaethom dolygu, diweddaru a diwygio'r dadansoddiad risg codio nwyddau presennol ar gyfer pob categori risg caffael cyfrifol gan gynnwys Caethwasiaeth Fodern
• Fe wnaethom adolyguy cyfrifon banc gweithwyr i dynnu sylw at gyfrifon dyblyg ar gyfer staff digyswllt a rhifau a chyfeiriadau cyfrifon banc dilyniannol.

Blaenoriaethau ar gyfer y flwyddyn nesaf

• Gweithredu themâu ychwanegol o Ganlyniadau a Mesurau Themâu Cenedlaethol Cymru (TOMs) yn ein caffaeliadau, fel y bo'n briodol.
• Datblygu a/neu gyfeirio deunyddiau hyfforddi ar gyfer poblogaeth y myfyrwyr.
• Mynd i'r afael ag unrhyw ofynion newydd ar gaffael cyfrifol a fydd yn cael eu gweithredu yn Neddf Caffael 23 newydd a Datganiad Polisi Caffael cyfatebol Cymru pan fydd hynny'n dod yn statud.
• Parhau i weithio gyda'n sylfaen gyflenwi ac annog mwy o gyflenwyr i ymgysylltu â'r offeryn NETpositive fel rhan o gam dyfarnu'r contract a sicrhau ein bod yn dilyn y gwaith o gynllunio gweithredu i sicrhau cynnydd o flwyddyn i flwyddyn.
• Parhau i gyflwyno canllawiau i gyflenwyr ar gaethwasiaeth fodern yn ein holl ddogfennau tendro a defnyddio Cod Ymddygiad Cadwyn Gyflenwi Cynnal UKUPC mewn caffael sy'n briodol i berygl.
• Parhau i fonitro manylion banc gweithwyr ar gyfer cyfrifon a chyfeiriadau dyblyg a dilyniannol ac i ychwanegu at amlder y gwiriadau hyn, bob chwarter.
• Parhau i ail-orfodi hyfforddiant i asiantau rhyngwladol yn y gynhadledd partneriaid asiantau nesaf.